استفاده از مطالب فقط با ذکر منبع مجاز است!
روشهای آموزشی مهارتهای یادگیری ومطالعه
یکی از روشهای موفق مطالعه ویادگیری روش پَس خُتام می باشدکه شامل شش مرحله است: پیش خوانی- سؤال کردن- خواندن- تفکر- ازحفظ گفتن- مرورکردن.
پیش خوانی: برای یادگیری فصلی ازکتاب اول به سرعت تمام آن فصل ازکتاب رایک بار ازنظر بگذرانید تابامطلبی که می خواهید یادبگیریدآشنا شوید.مقدمه،تیترها،عکس ها،جملات درشت راتوجه کنید.
سؤال کردن: برای هرفصلی سؤال طرح کنید.برای این کار ازتیترها وعنوان ها استفاده کنیدوباکلماتی مثل چگونه،چرا وچه کسی سؤال رابسازید.
خواندن: دراین مرحله مطلب رابه خوبی بخوانید وسؤالهایی راکه درقسمت قبل طرح کرده اید اینجا جوابش رابخوانید(سرعت مطالعه خود راباتوجه به ساده یاسخت بودن متن تغییردهید).
تفکر: سعی کنید درمورد مطلبی که می خوانید فکر کنید.هرچه به موضوعی بیشتر فکرکنید طولانی تر درذهن تان می ماند.می توانید درمورد مطلب درذهنتان تصورسازی کنید ودرذهنتان آن رامرور کنید.
ازحفظ گفتن: دراین مرحله شما به آزمایش یادگرفته های خود می پردازید.بدون مراجعه به کتاب ازخود سؤال می پرسید وجواب می دهید.سؤالهایی راکه یادتان می آید یادداشت کنید تادوباره دقیق تربخوانید.دراین مرحله شما متوجه می شوید چقدر ازمطلب رایادگرفته ایدوچه قسمتهایی راباید دوباره بخوانید.
مرورکردن: وقتی یادگیری کل مطلب تمام شد.درفرصتی که داریدیک بار دیگر نکات مهم وسؤالها رامرورکرده وبدون مراجعه به کتاب جواب دهید.اگردوباره مطالبی رابه یاد نمی آورید آنها رابیشتر بخوانید.
موقع خواندن مطلب ازنوشتن هم استفاده کنید تاچندین حواستان درگیریادگیری شود ومطلب رابهتر درذهن بسپارید.زیرنکات مهم خط بکشید.جواب سؤالها رابرای خودخلاصه کنید ودرجایی بنویسید. مطالب رادسته بندی کنید.مثلاً درسهای مشکل رااز ساده جداکنید. مطالب رابرنمودار یاجدول جداکرده ومرتب کنید تابهتر به ذهن بسپارید.
سبک یادگیری خودرا کشف کنید؛که آیا باصدای بلند بهتر یادمی گیرید یاآهسته درمحیط ساکت یادرمحیط شلوغ،درصبح بیشتر تمرکز دارید یادرعصر.
مناسبترین زمان برای مطالعه: بهترین زمان برای مطالعه زمانی است که تمایل به خواندن ومطالعه دارید وانرژی کافی دارید وسرحال هستید.دقایقی بعداز بیدارشدن ازخواب شبانگاهی به مطالعه نپردازید بهتراست پس از20 تا30 دقیقه بعداز بیداری مطالعه راانجام دهید.تغذیه مناسب نیز دریادگیری مؤثرمفیدمی باشد.
تغذیه مناسب درآستانه امتحان؛ انرژی کافی وکاهش استرس دوعامل مهم وضروری برای موفقیت درامتحان است.صبحانه مهم ترین وعده غذایی است.صرف صبحانه باعث می شوددر طول روز انرژی کافی داشته باشیم وازطرفی چون وعده های صبحانه حاوی موادکم چرب وکم حجم می باشد،سستی وخواب آلودگی ناشی ازمرف غذاهای چرب وپرحجم راندارد.
بنابراین ازمصرف غذاهایی مانند کله پاچه وشیرینی های خامه ای بپرهیزید.به جای اینها ازمواردی مثل: پنیر،گردو،نان،شیر،تخم مرغ استفاده کنید. خیلی ها فکرمی کنند که مصرف شیرینی،شکلات ومربا باعث افزایش قندمغزشده ودرتفکربهتر کمک کننده است.
درصورتی که این باور اشتباه است این مواد همانگونه که قند خون راناگهان افزایش داده،ناگهان هم قندخون راپایین می آوردوافت قندخون درزمان برگزاری امتحان باعث افت عملکرد مغز ودرنتیجه عدم موفقیت درامتحان می شود.مصرف قندهای طبیعی مقل میوه های شیرین،نان،برنج،حبوبات توصیه می شود زیرا این نوع ازقندها به تدریج جذب می شوند وسطح قندخون فرد همیشه درحدمتعارف ولازم می ماند.
عدم حذف وعده های غذایی؛ یکی ازمهم ترین عوامل بازدارنده دریادگیری حذف وعده های اصلی غذایی مثل صبحانه است.حذف یک وعده غذای روزانه نه تنها باعث کاهش انرژی فردمی شود وهمچنین فرد برای وعده بعدی دچار گرسنگی شدیدی می شود ودرنتیجه سریع وزیادغذا می خورد ودرنتیجه خون به روده ها ومعده سرازیر می شود وخون کمتری به مغز می رسدودرنتیجه فرد دچار سستی وبی حالی می شود ومیزان یادگیری کاهش می یابد.
لبنیات وکلسیم: یکی ازعوامل مهم فعالیت مغز کلسیم است.خوردن شیر درطول روزبسیار مفید است.ماست هم کلسیم بالایی دارد ولی چون وجود ماده ای به نام اسیدلاکتیک درآن باعث خواب آلودگی می شود،مصرف آن قبل ازخواب برای جذب کلسیم موردنیاز وداشتن خواب راحت وکاهش استرس توصیه می شود.
بعضی ازموادغذایی مثل قهوه ونسکافه باعث اضطراب می شوند به جای آنها ازدم کرده گل گاوزبان که باعث ایجادآرامش روحی می شود استفاده کنید.ویتامین ها هم بهتر است به طورطبیعی تأمین شودیعنی ازراه مصرف میوه جات وسبزیجات. استفاده ازویتامین های گروه B و C دریادگیری بسیارمؤثراست.
شرایط مطالعه: کارشناسان دمای 20 درجه سانتیگراد رابهترین دمابرای مطالعه می دانند.لباس راحت،نه زیاد زبر نه زیادنرم،نه زیادگشادونه زیادتنگ باشد.بهترین وضعیت بدن حالت نشسته است.بعداز آن حالت ایستاده است.بدترین حالت خوابیده ویادرازکش است.درازکشیدن روی شکم یابه پشت وراه رفتن اصلاً توصیه نمی شودچراکه مطالعه کننده درچنین موقعیت هایی به سختی می تواند تمرکز حواس خودرا حفظ کند.کمر رابه جلو خم نکنید،ممکن است به این طرز نشستن عادت کنید،روی یک صندلی راحت(نه زیادراحت که حالت لم دادن به خودبگیرد وباعث چرت زدنتان شود).
وضع نشستنتان راچندبار تغییردهید تابدنتان خسته نشود وخون به راحتی درتمام اندامهایتان جریان داشته باشد.نور برای مطالعه بایدیکنواخت باشد،بنابراین استفاده همیشگی ازنورچراغ مطالعه خوب نیست زیرا نورفقط روی کتاب می افتد وچشم شما خسته می شود.فاصله چشم تاکتاب حداقل باید30 سانتی متر باشد.
درموقع گرسنگی وتشنگی شدید،بی خوابی وبی حوصلگی هرگز مطالعه نکنید. محرکهای محیطی مثل صدای رادیو،تلویزیون وتلفن راازموقعیت مطالعه حذف کنید.چند برگ کاغذ آماده کنید ودرموقع مطالعه افکارمزاحم رایادداشت کنید بعداز مطالعه به رفع آنها تاحد امکان اقدام کنید.
فاصله ی زمانی بین 5/11 شب تا5 صبح مطلقاً مطالعه نکنید وحتماً بخوابید.یک ساعت بعد ازصرف غذا مطالعه نکنید.
بهترین مدت زمان برای مطالعه 45 تا60 دقیقه وسپس 15 دقیقه استراحت می باشد.شخصی بسته به توانایی خود می تواند مدت مطالعه راتعیین نماید.
خانم رخساره مهر دوست ـ کارشناس مشاوره