روش تدریس آزمایشی (آزمایشگاهی)در علوم

    روش تدریس آزمایشی (آزمایشگاهی)در علوم  

اساس این روش بر اصول یادگیری اکتشافی استوار است. در این روش، موقعیت و شرایطی فراهم می شود تا شاگردان خود از طریق آزمایش به پژوهش بپردازند و جواب مسأله را کشف کنند. این روش، فعالیتی است که در جریان آن، شاگردان عملاً با به کاربردن وسایل و تجهیزات و مواد خاص درباره مفهومی خاص تجربه کسب می کنند. برای موضوعات علوم تجربی روش بسیار مناسبی است ولی در روانشناسی و سایر علوم انسانی نیز از آن استفاده می شود.

این روش می تواند کیفیت یادگیری را افزایش دهد. برای ارضای حس کنجکاوی و تقویت نیروی اکتشاف و اختراع و پرورش تفکر انتقادی فراگیران بسیار مفید است و اعتماد به نفس و رضایت خاطر را در دانش آموزان ایجاد می کند.

نقش معلم در این روش، هدایت شاگردان و نظارت بر کار آنهاست 

  با توجه به این که انجام بعضی از آزمایشها خطرناک است باید در ابتدا آن آزمایش توسط معلم با دقت صورت گیرد و سپس دانش آموزان در حضور معلم به آزمایش بپردازند با این حال، رعایت موارد ذیل می تواند مفید باشد:

۱- وسایل و ابزار آزمایش قبل از تدریس فراهم و سازماندهی شود.

۲- قبل از آزمایش، برای اطمینان و گرفتن نتیجه مطلوب، آزمایش به صورت تمرینی انجام شود.

۳- هنگام آزمایش، وسایل موردنیاز روی جعبه آزمایش قرار داده شود.

۴- برای جلوگیری از انحراف توجه شاگردان، وسایل اضافی، در داخل جعبه آزمایش گذاشته شود.

۵- قبل از آزمایش به وسیله پرسش، توجه شاگردان به جریان آزمایش جلب شود.

۶- آزمایش به گونه ای انجام شود که همه شاگردان براحتی بتوانند آن را ببینند.

۷- در ضن آزمایش، از سایر روشها، مثلاً روش سخنرانی نیز استفاده شود. 

  محاسن و محدودیتهای روش آزمایشی

الف) محاسن

۱- چون یادگیری از طریق تجارب مستقیم حاصل شده است، یادگیری با ثبات تر و موثرتر خواهد بود.

۲- شاگردان علاوه بر دست یافتن به هدفهای آموزشی، روش آزمایش کردن را نیز یاد می گیرند.

۳- در شاگردان انگیزه مطالعه و تحقیق را تقویت می کند.

۴- حس کنجکاوی شاگردان را ارضا می کند و به آنها اعتماد به نفس می دهد.

۵- نیروی اکتشاف، اختراع، و تفکر علمی را در شاگردان تقویت می کند.

۶- این روش، فعالیتهای آزمایشی را برای فراگیران جالب و شیرین می کند، و در نتیجه آنان را کمتر خسته و بی حوصله می کند. 

  ب) محدودیتها

۱- احتیاج به وسایل و امکانات فراوان دارد، لذا در مقایسه با سایر روشهای تدریس از نظر اقتصادی گران تمام می شود.

۲- به معلمان آگاه و مجرب که خود با روش آزمایشی آشنایی داشته باشند، نیاز دارد.

۳- نسبت به سایر روشها ممکن است اطلاعات و معلومات کمتری در اختیار شاگردان قرار دهد، و دامنه لغات و مفاهیم آنان را تقویت نکند.

۴- در صورت عدم کنترل، ممکن است به صورت غلط اجرا شود، و این روش غلط در رفتار شاگردان تثبیت گردد. 

  در روش آزمایشگاهی معلم برای هرچه بهتر کردن این روش باید نکات زیر را رعایت کند:

- گروه بندی شاگردان بر اساس امکانات و تعداد شاگردان

- تعیین وظایف اعضای شاگردان هر گروه و مراحل فعالیت

- انجام روش صحیح آزمایش برای شاگردان

- تقسیم بندی وسایل موجود در آزمایشگاه برحسب نیاز هر گروه

- رعایت نکات ایمنی

- ارائه گزارش از شاگردان در مورد آزمایشهای صورت گرفته 

                  آزمایش ساده علوم

   وقتی آب یخ می بندد جای بیشتری می گیرد

                   

مواد مورد نیاز:

شیشه های دهان باز یا لیوان های پلاستیکی بلند

نوار چسب رنگی- آب- دسترسی به فریزر

الف) بحث :

ما دیدیم وقتی که آب را خیلی گرم کردیم به بخار تبدیل شد، وقتی آن را خیلی سرد کردیم، به یخ تبدیل شد. یخ شبیه چیست؟ ما می خواهیم برای کشف حقیقت درباره آب و یخ آزمایش دیگری انجام بدهیم

ب) آزمایش :

1- هر بچه یک لیوان یا شیشه دهان گشاد را تا نیمه از آب پر کند. سطح آن را با یک تکه نوار چسب رنگی علامت بگذارد. (اسم بچه را روی نوار چسب بنویسید تا لیوانش مشخص باشد) سپس بچه آب را در همان سطح روی لیوان 1# در صفحه کارش رنگ می کند.

2- لیوان ها را شب در فریزر بگذارید.

3- لیوان ها و صفحه های کار را به دانش آموزان بر گردانید. آنها سطح یخ را روی لیوان 2# روی صفحه کار علامت می گذارند.

ج) نتایج را یکی کنید :

برای آب شما وقتی یخ بست چه پیش آمد؟ آیا آب وقتی تبدیل به یخ شد به همان اندازه ماند، کوچکتر یا بزرگتر شد؟

فعا لیت اضافی :

سایر مایعات را منجمد کنید تا ببینید آیا آنها هم وقتی منجمد می شوند جای بیشتری می گیرند.(شیر، آب میوه، سوپ)   

           نوشته ا ی  از عباس آزادی